Argo is het waargebeurde verhaal hoe CIA-agent Tony Mendez zes diplomaten uit Iran weet te laten ontsnappen. De film is echter slechts losjes gebaseerd op het ware verhaal uit 1979 en 1980 in Iran. Dit is het volledige verhaal.
Bevrijding na Battle of the Planet of the Apes
In Argo zien we het verhaal van Tony Mendez, gespeeld door Ben Affleck. Hij moet erin zien te slagen om zes Amerikanen uit Iran te krijgen. Op 4 november 1979 wordt de Amerikaanse ambassade bestormd als vergelding omdat de Verenigde Staten de zojuist afgezette sjah asiel had verleend. Zes leden van de ambassade wisten te ontsnappen en zaten ondergedoken in het huis van de Canadese ambassadeur. CIA-specialist Mendez bedacht een oplossing toen hij naar Battle of the Planet of the Apes keek. Hij liet een Canadese filmmaker een filmproject opzetten en daarvoor moest er gekeken worden naar locaties in Iran. Het zestal kreeg via deze manier Canadese paspoorten en kon dankzij de valse identiteiten de beveiligers op de luchthaven om de tuin leiden.
Iraanse gijzelingscrisis uit Argo
Maar wat is het waargebeurde verhaal van Argo en Tony Mendez. De film is namelijk slechts losjes gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Tony Mendez. Het vertrekpunt is daadwerkelijk gebeurd. Op 4 november 1979 hield een groep Iraanse studenten 63 diplomaten en burgers in de Amerikaanse ambassade in Teheran gegijzeld. De actie zou tot 20 januari 1981 duren, liefst 444 dagen. De oorsprong van deze gijzeling komt voort uit ongenoegen over de invloed van de Verenigde Staten in het islamitische land. Dit begon in 1953. De toenmalige premier Mohammad Mossadeq had de olie-industrie genationaliseerd. Een succes voor Iran, maar niet voor het Westen.
Opmaat naar Iraanse Revolutie
Een Brits-Amerikaanse operatie bleek later achter een staatsgreep te zitten door de sjah, Mohammad Reza Pahlavi, die Iran regeerde met zeer harde hand. De inzet van de Britten en Amerikanen was om ervoor te zorgen dat de olie-industrie weer in Britse handen kwam. De dictatoriale wijze waarop de sjah Iran regeerde werd hierdoor gedoogd door het Westen. De onvrede groeide echter in het land zelf en zo ontstond in 1979 de Iraanse Revolutie. Dit begon als een brede opstand, maar de machtigste politieke partij schoof uiteindelijk hun leider naar voren: Ayatollah Ruhollah Khomeini. Hij zorgde voor de zeer conservatieve islamitische wetgeving die we nog altijd zien in Iran.
Iraanse gijzelingscrisis
De Amerikaanse ambassade werd in februari 1979 al korte tijd bezet, maar de Amerikanen werkten daarna aan het opbouwen van goede banden met het nieuwe bewind. Dit ging mis toen op 22 oktober 1979 de sjah naar de Verenigde Staten mocht reizen om te worden behandeld tegen kanker. Dit was tegen het zere been en was de directe aanleiding tot de Iraanse gijzelingscrisis. 63 diplomaten en burgers werden in de Ambassade gegijzeld. Veertien maanden zou dit duren en in die periode werden er een aantal mensen vrijgelaten.
Kost president Carter de kop
De reddingsoperatie – genaamd Operatie Eagle Claw – mislukte echter faliekant en kostte acht mensen het leven. Het zorgde in de Verenigde Staten voor een grote politieke crisis, die er zelfs voor zorgde dat president Carter niet werd herkozen. Op 19 januari 1981 werden de Akkoorden van Algiers getekend en daarin werd onder meer afgesproken dat de gijzelaars vrij werden gelaten. Een dag later trad president Carter af en slechts uren later werden de gijzeling beëindigd.
Zes ontsnapte diplomaten
In de film Argo volgen we de zes diplomaten die tijdens de bezetting van de ambassade weten te ontsnappen. Maar wat is hun waargebeurde verhaal? In de film Argo is namelijk behoorlijk veel veranderd en geromantiseerd. Op de dag van de gijzeling wisten de zes diplomaten te ontkomen doordat ze op het moment van de inval buiten de ambassade waren. Ze kregen onderdak bij zowel de Zwitserse als de Canadese ambassade. Het leverde in Canada een unieke situatie op. Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog hield het parlement een geheime zitting. Tijdens deze vergadering werden Canadese paspoorten verstrekt zodat de gestrande Amerikaanse burgers het land konden ontvluchten. Met succes.
Heeft CIA-agent Tony Mendez echt bestaan?
Maar heeft Tony Mendez uit Argo dan echt bestaan? Jazeker! De CIA-agent heeft 25 jaar voor deze inlichtingendienst gewerkt, waarbij hij bekend kwam te staan als de Canadian Caper. Begin 1980 reisde Mendez naar Iran om de zes Amerikaanse diplomaten terug naar huis te brengen. Net zoals in Argo was hun verhaal dat ze een Canadese filmcrew waren die opnamelocatie bekeken voor een nieuwe film. Deze science-fiction film had de werktitel Argo. Dankzij de verkregen paspoorten vanuit Canada konden ze zes diplomaten en verdere ‘filmcrew’ op zondag 27 januari 1980 het land ontvluchten richting het Zwitserse Zürich. In 2007 verscheen er een artikel over deze gebeurtenissen in Wired. Dit artikel en de memoires van Mendez zijn losjes gebruikt om de film Argo te maken. Op 20 januari 2019 overleed Tony Mendez op 78-jarige leeftijd. Hij had toen al enige tijd te kampen met de ziekte van Parkinson.
