1917 is een van de beste én populairste oorlogsfilms van de laatste jaren. En je weet inmiddels wel: oorlogsfilms zijn meestal gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Zo ook 1917, mét een kleine twist.
Waargebeurd verhaal van 1917
1917 neemt de kijker mee naar het hoogtepunt van de Eerste Wereldoorlog. Twee jonge Britse soldaten, Schofield en Blake genaamd, krijgen een schijnbaar onmogelijke missie toegewezen. In een ware race tegen de klok moeten ze kilometers en kilometers aan vijandelijk gebied oversteken om een belangrijke boodschap af te leveren. De boodschap in kwestie is allesbepalend in het stoppen van een gruwelijke aanval op vele honderden soldaten, onder wie… de broer van Blake…
Sam Mendes
Maar… is dit allemaal waargebeurd? Het antwoord is ‘nee’. Al is de Eerste Wereldoorlog natuurlijk wél waargebeurd en de hele setting van 1917 is dus waarheidsgetrouw. De personages Schofield en Blake, alsmede alle andere karakters, zijn echter ontsproten uit het hoofd van Sam Mendes. Die heeft het verhaal gebaseerd op de vertellingen van zijn bloedeigen grootvader, die hem als kind verhalen vertelde over zijn belevenissen ten tijde van de Eerste Wereldoorlog.
“1917 toont de verschrikkelijke vernietiging die er bij een oorlog komt kijken, maar het is ook een menselijk verhaal”, vertelde Mendes in een interview. “Twee jonge onervaren soldaten en een race tegen de klok.” Van het verhaal van zijn opa claimde de filmmaker zich echter nog maar flarden te kunnen herinneren: “Een boodschapper die een belangrijke boodschap over moest brengen.”
Operatie Alberich
Het achtergrondverhaal van 1917 is natuurlijk sowieso waargebeurd en de film speelt zich af tijdens ‘Operatie Alberich’, een grootschalig Duits plan om zich wat meer ruimte te verschaffen op de frontlinies. De geallieerden – de Britten, Fransen én Australiërs – probeerden dit plannetje echter te dwarsbomen. Er werd keihard gevochten rond de rivier de Ancre, aan de noordkant van de zogenaamde Slag van de Somme. Het Vijfde Leger, de verzamelnaam van de geallieerde strijdkrachten, viel de Duitsers aan om Operatie Alberich in de soep te laten lopen, maar dat werd een chaotische bedoening. Allerlei bataljons sneden elkaar de pas af en daarom kwamen verschillende belangrijke communicatielijnen te verdwijnen.
Kritiek op 1917
Er is overigens wel wat kritiek op 1917, bijvoorbeeld afkomstig van Doran Cart, historicus bij het National WWI Museum and Memorial. Die liet vlak na de release van de film al weten dat de werkelijkheid geromantiseerd wordt, omdat de Duitsers in het algemeen ‘gewoon’ hun gang konden gaan. Daar voegde hij wel meteen aan toe dat 1917 de sfeer van de Eerste Wereldoorlog goed weergeeft: “Neem bijvoorbeeld de loopgraven, verliet je die als soldaat, dan ging je eigenlijk meteen dood. Er was artillerie, er waren sluipschutters, boobytraps én gifgas.”
