Wordt er een groot toernooi gespeeld in het voetbal, dan zijn het vaak de usual suspects die meedoen en winnen. Brazilië, Frankrijk, Argentinië, Duitsland, noem al die toplanden maar op. Soms is er echter een verrassinkje, met een deelnemer als Trinidad & Tobago. Maar op kleinere schaal is het al een wonder als Amerikaans-Samoa opeens begint te winnen… Dat is waar de film Next Goal Wins over gaat, een waargebeurd verhaal.
Next Goal Wins waargebeurd
Next Goal Wins gaat over de Nederlands-Amerikaanse voetbalcoach Thomas Rongen, die op een gegeven moment de leiding krijgt over het nationale elftal van Amerikaans-Samoa. Dat heeft net met maar liefst 31-0 verloren van Australië, dus het wordt een flinke kluif om ze aan het voetballen te krijgen. Op dat moment heeft het nationale elftal zelfs nog nooit een wedstrijd winnend weten af te sluiten. Rongen wil hier verandering in brengen…
Thomas Rongen
Next Goal Wins vertelt een waargebeurd verhaal, want in 2011 werd Rongen daadwerkelijk aangesteld als hoofdcoach van Amerikaans-Samoa. Er werd een trainingskamp van liefst drie weken belegd, om de neuzen dezelfde kant op te krijgen. Amerikaans-Samoa had inderdaad net met 31-0 van Australië verloren, maar had óók al een keertje gewonnen, zij het een wedstrijd die niet erkend werd door de wereldvoetbalbond (FIFA). Rongen wilde zijn mannen de eerste échte zege laten proeven en dat lukte. Op 22 november 2011 gebeurde het, tegen Tonga in het kwalificatietraject richting het wereldkampioenschap van 2014 in Brazilië. Onder Rongen stoomde Amerikaans-Samoa zelfs op naar de 173e plek in de FIFA World Rankings!
Eerste transgender international
Thomas Rongen speelde zelf voor de amateurs van AFC, maar had ook een carrière als professionele voetballer, in de Verenigde Staten. Daar bleef hij hangen en werd hij ook coach, en zo kwam hij uiteindelijk bij Amerikaans-Samoa terecht. Daar kreeg hij wel de schrik van zijn leven. “Op de eerste dag had ik in een kleine ruimte een meeting met mijn spelers. Mijn vrouw was ook aanwezig (anders dan in de film was hij toen nog getrouwd, red.)”, vertelt hij aan Voetbal International. “Ik had twee vellen opgehangen en er de formaties 4-4-2 en 4-3-3 op uitgetekend. Alle spelers vroeg ik een voor een naar voren te komen en aan te geven op welke posities in beide systemen ze zichzelf het meest geschikt vonden.”
Jaiyah Saelua
En toen gebeurde het: “Als achtste stond iemand op met lang haar, een mooie vrouw. O, dat is zeker de masseuse, zei ik tegen mijn echtgenote. Maar die jongedame liep door naar de tactiekvellen. Ze wees naar de twee papieren. “Centerback, centerback”, zei ze en ze ging weer zitten. Rongen snapte er weinig van: “Ik pakte haar paspoort erbij. Daarin stond ze als Johnny Saelua. Maar iedereen noemde haar Jaiyah. Onderweg naar het trainingsveld knoopte ik een praatje met haar aan.” Saelua bleek fa’afafine te zijn, een derde sekse die gangbaar is in de Samoaanse cultuur. De eerste transgender international in het voetbal óóit, maar: “Jaiyah was gewoon mijn beste centrale verdediger. Geweldige sliding tackle, snel, goed in de duels, kon opkomen met de bal. Ik had een veteraan naast haar gezet, die kon haar goed leiden.”
“Zo’n móói eiland”
Eigenlijk heeft Rongen gewoon met volle teugen genoten van zijn tijd bij Samoa. Niet alleen wegens de overwinning op Toga, maar in het algemeen: “Amerikaans-Samoa is aan de ene kant een heel zielig eiland. Werkloosheid, alcoholisme en obesitas zijn grote problemen. Er is één tonijnbedrijf waar werk te krijgen is. De meeste mensen hebben hetzelfde doel: ze willen van die rots af. Tegelijkertijd is Amerikaans-Samoa zo’n móói eiland. Dat komt door die mensen. Zij zijn zo puur. Ze hebben me zo veel geleerd.”
