Oppenheimer is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Robert Oppenheimer was de grondlegger van de atoombom, het gevaarlijkste en meest vernietigende wapen ooit gefabriceerd. Regisseur Christopher Nolan maakte er een grote film van.
Robert Oppenheimer
De waargebeurde film Oppenheimer draait om Robert Oppenheimer (gespeeld door Cillian Murphy). Deze wetenschapper leidt het zeer geheime Manhattanproject. Hij voert een team aan met daarin onder meer de Hongaarse wetenschapper Edward Teller (Matt Damon), de uitvinder van de waterstofbom. Oppenheimer is getrouwd met Katherine, maar heeft in het geniep een affaire met Jean Tatlock (Florence Pugh), die weer lid is van de Communistische Partij. De overheid vindt haar véél te gevaarlijk voor de belangen van de Amerikaanse veiligheid. Uiteindelijk is Oppenheimer verantwoordelijk voor de uitvinding van de atoombom.
Het waargebeurde verhaal van Oppenheimer
Maar vertelt Oppenheimer ook een waargebeurd verhaal? Die vraag heeft een simpel antwoord, ‘ja’, in welke hoedanigheid dan ook is het bovenstaande allemaal echt gebeurd, misschien hier en daar een klein beetje aangedikt om het maar zo cinematografisch mogelijk te maken. De achterliggende setting staat echter als een huis.
Vroege jeugd en Harvard
Robert Oppenheimer werd in 1904 geboren in New York City. Zijn vader, Julius S. Oppenheimer, was een welgestelde Joodse importeur van textiel, die vanuit Duitsland naar de Verenigde Staten was gevlucht. Zijn moeder, Ella Friedman, was schilderes. Robert ging naar school aan de Ethical Cultural Society School en stroomde door naar het prestigieuze Harvard, waar hij in aanraking kwam met de experimentele natuurkunde. Oppenheimer werd als promovendus aangenomen aan de Universiteit van Cambridge en al snel werd duidelijk dat zijn kracht lag bij de theoretische natuurkunde en niet de praktische, want hij was een kluns in het laboratorium.
Manhattenproject
Robert Oppenheimer verrichtte onderzoek in de theoretische astrofysica, vooral in het randgebied met de algemene relativiteitstheorie over zwarte gaten en neutronensterren. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog vond hij zijn roeping: hij nam enthousiast deel aan de inspanningen om een atoombom te ontwikkelen, wat hij deed in de hoedanigheid van zijn functie als hoogleraar op Berkeley. Oppenheimer werd al snel de wetenschappelijk directeur van het welbekende Manhattenproject, ook al kleefden er wat veiligheidsrisico’s aan hem, zoals zijn affiniteit met de ‘linkse wolk’.
Victor Weisskopf, een wetenschapper die ook betrokken was bij het project, vertelde over Oppenheimers aanpak: “Hij gaf geen leiding vanuit het kantoor van de chef. Hij was aanwezig bij iedere beslissende stap, intellectueel en zelfs fysiek. Hij was erbij in het lab of in de vergaderzalen als een nieuw effect gemeten werd of als een nieuw idee geboren werd. Niet dat hij zelf veel ideeën of suggesties bijdroeg: zijn voornaamste invloed kwam voort uit zijn voortdurende en intense aanwezigheid die bij ons allen een gevoel van directe betrokkenheid opriep. Het schiep een unieke sfeer van enthousiasme en uitdaging in het hele complex.”
Trinity en Hiroshima en Nagasaki
De eerste echte nucleaire explosie vond plaats in Alamogordo (New Mexico) op 16 juli 1945, waarover Robert Oppenheimer later zelf zei: “Wij wisten dat de wereld nooit meer dezelfde zou zijn. Sommigen lachten, anderen huilden, de meesten waren stil. Ik moest denken aan een regel uit het hindoe-geschrift Bhagavad gita. Vishnoe probeert de Prins ervan te overtuigen dat hij zijn plicht moet doen en om indruk op hem te maken neemt hij zijn veelarmige vorm aan en zegt: nu ben ik de Dood, de Vernietiger van Werelden. Ik denk dat wij ons op een of andere manier allemaal zo voelden.”
Die succesvolle test, Trinity genoemd, leidde weer tot de ontwikkeling van Little Boy en Fat Man, die Hiroshima en Nagasaki compleet verwoestten, waarbij honderdduizenden Japanners om het leven kwamen. Had Oppenheimer daar spijt van? Voelde hij zich schuldig? “Het is niet dat ik er geen spijt van heb. Ik voel me er alleen vandaag niet erger onder dan gisteren.”
Na de Tweede Wereldoorlog
Na de Tweede Wereldoorlog maakte Oppenheimer onderdeel uit van de Atomic Energy Commission en werkte hij aan de waterstofbom. Ook werd hem het vuur aan de schenen gelegd in een hoorzitting, omdat hij een gevaar voor de veiligheid van de Verenigde Staten zou zijn. De belangrijkste getuige tegen Robert Oppenheimer? Edward Teller (uit de film), met wie hij onenigheid had gehad. Oppenheimer stierf uiteindelijk in 1967, waarna zijn as werd uitgestrooid over de Maagdeneilanden, waar hij met zijn familie vaak de zomer had doorgebracht.
