The Monuments Men gaat over de Tweede Wereldoorlog en voor films over de Tweede Wereldoorlog geldt vaak dat ze gebaseerd zijn op een waargebeurd verhaal. Dat is hier niet anders: veel van wat je in The Monuments Men ziet is echt gebeurd, al zijn er ook een aantal verschillen met de realiteit te vinden. Hoe dat precies zit, leggen wij je natuurlijk uit!
The Monuments Men
In The Monuments Men wordt een groep individuen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog geselecteerd door regerende president Franklin D. Roosevelt, die dat dus hoogstpersoonlijk doet, om Duitsland binnen te dringen en waardevolle meesterwerken uit de kunstgeschiedenis te redden ‘uit de klauwen van’ de Nazi’s. De groep, die uit museumdirecteuren, curatoren en kunstkenners bestaat, komt echter onder druk te staan als het Duitse rijk zijn ondergang tegemoet gaat en de nazi’s de opdracht krijgen om alle kunstwerken te vernietigen…
George Clooney
The Monuments Men is dus gebaseerd op een waargebeurd verhaal, maar de film is niet helemaal waarheidsgetrouw. George Clooney, regisseur én acteur in The Monuments Men zei toen de film uitkwam: “Tachtig procent van het verhaal is helemaal waar, helemaal echt gebeurd, en bijna alle scènes hebben ook in het echt plaatsgevonden.” Dat klopt ook wel: The Monuments Men is hier en daar een beetje gedramatiseerd om vertaling naar het witte doek mogelijk te maken, maar is dus voor een groot gedeelte waarheidsgetrouw.
Operatie Bonzos
Op enig moment in de Tweede Wereldoorlog hadden de nazi’s een hele hoop kunstschatten bij elkaar verzameld (lees: gestolen). Die schatten lagen bijna allemaal in een zoutmijn, Altaussee genaamd, dicht bij het dorpje Bad Aussee in Oostenrijk. In 1945 besloten de geallieerden eropuit te trekken om deze waardevolle kunst te redden, waarvoor een speciale operatie in het leven werd geroepen door Groot-Brittannië. De operatie heette ‘Bonzos’ en stond onder leiding van Albrecht Gaiswinkler. Zijn team landde per parachute in de omgeving van Bad Aussee, waar 300 mannen verzameld werden, die bewapend werden met wapens die de Duitsers achtergelaten hadden. Enkele weken tot maanden ‘vielen zij Duitsers lastig’.
De aanbidding van het Lam Gods
Op een gegeven moment verschenen de Amerikanen ten tonele, waarna het de groep lukte om een aantal prominente nazi’s gevangen te nomen. De zoutmijn werd vervolgens ingenomen, waardoor de veiligheid van de kunstschatten gewaarborgd kon worden. Onderdeel van de collectie waren onder meer een ‘goede kopie van de Mona Lisa, de kroonjuwelen van de Oostenrijkse monarchie en het schilderij De aanbidding van het Lam Gods van Hubert en Jan van Eijck.
Kritiek
Overigens is er óók kritiek op de film, op hoe George Clooney omgaat met de werkelijkheid. Nigel Pollard van de Universiteit van Swansea stelt bijvoorbeeld: “The Monuments Men is alleen waarheidsgetrouw als het de makers uitkomt. Ik snap ook wel dat een verhaal aangepast moet worden om een film te maken, maar ik denk niet dat kijkers écht een idee krijgen van wat het Monuments, Fine Arts, and Archives-programma nou precies was. Goed: de organisatie was nooit echt heel groot, maar in de film zien we maar zeven man: vijf Amerikanen, één Brit en een Fransman. De groep was veel groter en bovendien waren er veel meer Britten bij betrokken…”
