The Pianist is een waargebeurd verhaal en vertelt het leven van Wladyslaw Szpilman. Regisseur Roman Polanski is dichtbij de waarheid gebleven in de film uit 2002, die ook bekroond is met een Oscar. Maar wat is het waargebeurde verhaal van Wladyslaw Szpilman uit The Pianist?
Wladyslaw Szpilman overleeft Tweede Wereldoorlog
The Pianist is een waargebeurd verhaal over Wladyslaw Szpilman. Deze Poolse componist en pianist is van Joodse afkomst. Zoals bekend moesten Joden het ontgelden tijdens de Tweede Wereldoorlog en is Szpilman op wonderbaarlijke wijze door de oorlog gerold. The Pianist verscheen in 2002, twee jaar na het overlijden van Szpilman. In 2020 werden zijn bezittingen geveild op een veiling in Polen. Daarbij zijn zilveren horloge, die een belangrijke rol had aan het einde van zijn leven. “Mijn vader leefde in totale eenzaamheid en had alle besef van tijd verloren. Het horloge, dat hij elke dag moest opwinden, hielp hem alle ellende het hoofd te bieden”, vertelde zijn zoon rondom de veiling.
Machtergreifung van dichtbij meegemaakt
Wladyslaw Szpilman werd op 5 december 1911 geboren in het Poolse Sosnowitz. Van huis uit werd hij muzikaal opgevoed en zijn moeder leerde hem piano spelen. Zo studeerde Szpilman eerst af aan het conservatorium van Warschau en studeerde daarna aan de kunstacademie van Berlijn. Zo maakte hij van dichtbij de machtsovername mee van Adolf Hitler. Na de Machtergreifung – in 1933 maakte de kersverse Rijkskanselier Hitler een einde aan de Weimarrepubliek – besloot hij dan ook terug te keren naar Polen. Szpilman vestigde zich in Warschau en werd een geliefd pianist en componist.
Szpilman overleeft WOII dankzij hulp Duitse kapitein
In Warschau werkt Szpilman onder meer voor de radio als pianist. Een bombardement zorgt ervoor dat hij tijdens een uitzending moet stoppen en met zijn familie trok hij zich terug naar een getto in Warschau. Daar was het wachten tot ook de familie Szpilman zou worden gedeporteerd, maar met hulp van een kennis wist Wladyslaw te ontsnappen. De rest van zijn familie was minder gelukkig en zou omkomen in het concentratiekamp Treblinka.
Poolse verzet
Szpilman meldde zich bij het Poolse verzet en wist te vluchten uit de getto. In een flat niet ver van de getto zat hij ondergedoken en kon zo de opstand van Warschau van dichtbij meemaken. Toch heeft hij vooral veel geluk gehad. Want in de verlaten flat werd de pianist gevonden door een Duitse kapitein genaamd Wilm Hosenfeld. Die herkende hem echter en besloot hem af en toe eten te brengen.
Wilm Hosenfeld aangeduid als oorlogsmisdadiger
In de film The Pianist wordt kort stilgestaan bij de dood van Wilm Hosenfeld in 1952. Wat is waargebeurde verhaal van Wilm Hosenfeld na de Tweede Wereldoorlog? In 1945 werd hij gevangen genomen door de Russen en kwam in een gevangenkamp. Zijn verhaal dat hij Joden en Polen had geholpen werd niet geloofd en zo werd Hosenfeld aangeduid als een oorlogsmisdadiger. De Duitser werd naar een kamp in Stalingrad – het huidige Volgograd – gestuurd. Daar kreeg hij ernstige gezondheidsproblemen en kwam op 13 augustus 1952 te overlijden.
Wilm Hosenfeld postuum geëerd
De dochter van Wilm Hosenfeld wist vlak voor de eeuwwisseling veel documenten van haar ouders te vinden. Daarbij ook dagboeken waarin Wilm zijn afkeuring over het naziregime uitsprak. In 2004 werd dit gepubliceerd in Ich versuche jeden zu retten. Das leben eines deutschen Offiziers in Briefen und Tagebüchern. Dit zette de film The Pianist nog meer kracht bij. Het zou de inleiding zijn voor het Israëlische Holocaustinstituut Yad Vashem om Wilm Hosenfeld op 16 februari 2009 postuum te eren als Rechtvaardige onder de Volkeren. Vanwege het redden van zowel Szpilman als Leon Warm.
Historische Nocturne van Chopin
Na de Tweede Wereldoorlog keerde Wladyslaw Szpilman terug bij de radio. Het eerste stuk dat hij speelde was hetzelfde waar hij mee bezig was toen een bombardement zijn uitzending in 1939 stopte: Nocturne van Chopin. Tot 1963 zou Szpilman directeur blijven van de afdeling muziek bij de Poolse radio en componeerde honderden stukken. Van 1963 tot 1986 maakte hij onderdeel uit van het Warschau pioanokwintet, dat de wereld over trok.
Communisme houdt memoires Szpilman tegen
Direct na het einde van de Tweede Wereldoorlog schreef Szpilman zijn ervaringen van de oorlog in zijn memoires. Het boek Smierc Miesta (De Dood van een Stad) werd uitgegeven, maar zowat direct verboden door het communisme dat in Polen en de rest van Oost-Europa de regie had overgenomen. Pas in 1998 werd het boek nogmaals uitgegeven onder de titel The Pianist: The Extraordinary True Story of One Man’s Survival in Warsaw, 1939-1945. Dit boek is gebruikt om de waargebeurde film The Pianist te produceren. Zelf heeft Szpilman de film over zijn leven nooit gezien, want in 2000 overleed Wladyslaw Szpilman op 88-jarige leeftijd in Warschau.
